“1000 bərəkət, halal nemət” markasının sahibi “Səhliyalı” şirkətinin
digər məhsulunun içərisindən qurd çıxması barədə də məlumat yaddaşlardan
silinməyib. Firmanın “Sacüstü sosiskaları” məhsulunu alan istehlakçı
feysbuk sosial şəbəkəsində bu məlumatı paylaşmışdı. Şirkət bunu inkar
etsə də, araşdırma aparacağını bildirmişdi. Həmin araşdırmanın nəticəsi
isə məlum olmadı.
Reklamını
halal məhsul istehsalı üzərində quran, halal etiketini adında daşıyan
şirkətin məhsullarında həm halallıq, həm də keyfiyyət baxımından şübhə
yaradacaq dərəcədə çox şikayətlər olub.
Hər
dəfə də “bu bizim məhsul ola bilməz” deməklə vəziyyətdən çıxıblar.
Ancaq köhnə xəbərlər unudulduğu vaxtda yeni bir qalmaqalla yenidən
medianın gündəminə çevriliblər. “Səhliyalı” şirkətinin ən çox diqqət
çəkən məhsulu isə “1000 bərəkət, halal nemət”dir ki, onun da əsas
özəlliyi adındakı “halal” sözüdür. Əhalisinin 90 faizdən çoxu müsəlman
olan ölkəmizdə halallıq məsələsinin nə qədər vacib olmasından danışmağa
ehtiyac görmürük. Amma gəl gör ki, bu addan istifadə edən şirkətlərin də
sayı az deyil. Adını “halal” qoyan bu şirkətlər məhsulu haradan
gətirdiklərindən tutmuş, kolbasanın tərkibindəki inqridentlərə qədər bir
çox şeyi gizli saxlayırlar.
Bəs halallıq üçün şərtlər nədir?
Azerinfo.az
bildirir ki, Azərbaycanda istehsal olunan kolbasa məhsullarının
halallığı ilə bağlı hər zaman şübhələr olub. Çünki mütəxəssislər
tərkibində donuz əti və piyi olmayan bu tip məhsulları uzun müddət
saxlamağın mümkün olmadığını deyirlər. Şirkətlər isə əksini.
2012-ci
il avqust ayının 1-dən Azərbaycanda halal standartı tətbiq edilir.
Halal ətin, halal qidanın necə əldə edilməsi və “halal” termininin necə
istifadə olunmasını özündə əks etdirən standartlar Azərbaycan
Standartlaşdırma, Metrologiya və Patent üzrə Dövlət Komitəsi tərəfindən
hazırlanıb.
Standartı qısaca ifadə edək:
Heyvanı kəsən şəxs müsəlman olmalıdır;
Heyvanı üzü qibləyə çevirib kəsmək lazımdır;
Kəsilməli olan heyvanlar diri və sağlam olmalıdır;
Heyvanın əvvəlcədən elektrik cərəyanı ilə, çəkic və ya balta ilə vurmaqla keyləşdirilməsi yolverilməzdir;
Bu qaydalarla kəsilən heyvanın ətinə təbii ki, donuz əti və piyi qatmaq olmaz;
“Halal”
yeyinti məhsullarının öz xüsusiyyətlərinə görə digər yeyinti
məhsullarından üstün və ya sağlamlıq üçün daha faydalı olması barədə
fikir yaradılmamalıdır.
Şübhələr
“Səhliyalı”
şirkətinin saytında isə kolbasa və sosiskaların hazırlanmasında
istifadə edilən heyvanlar kəsilərkən bu qaydaların hansına əməl edilməsi
barədə heç bir məlumat tapa bilmədik. Sadəcə tələb olunun mal ətinin
müəssisənin daxilindəki sexdə kəsildiyi, gigiyenik qaydalara əməl
edildiyi yazılıb.
Təəsüf ki, şirkətdən suallarımıza cavab verən adam tapammadıq.
Şirkətin
İstifadə etdiyi əti yalnız müəssisədə kəsilən heyvanlardan əldə etməsi
barədə məlumat isə xeyli şübhəlidir. 1000-1500 baş iribuynuzlu mal-qara
və 2000 baş qoyun təsərrüfatı olduğunu rəsmi saytında qeyd edən şirkətin
özünün məlumatına görə, gün ərzində 5 ton kolbasa istehsal edir. Lakin
rəqəmlər kolbasaların yalnız öz təsərrüfatlarından əldə edilən ətdən
xammal kimi istifadə edilməsinə şübhə yaradır.
Bazardakı
kolbasa firmalarının əksəriyyəti əti Hindistan və Braziliyadan idxal
edir. Məhsullarının mənşəyi məlum olmadığı kimi dondurulmuş halda olması
istifadə tarixini də şübhə altına qoyur.
“Səhliyalı”
isə kolbasaları haqqında yalnız müasir avadanlıqlar, ənənəvi resept və
ən yaxşı xammaldan istifadə etdiyini deməklə kifayətlənir.
Lakin
saytlarında xammalın mənbəyi açıq verilmədiyi kimi, məhsulun üzərində
də tərkibi barədə kifayət qədər məlumat yoxdur. Bu isə “İstehlakçıların
hüquqlarının müdafiəsi haqqında” qanunun 3-cü maddəsinə ziddir.
Qanunda
göstərilir: “…mallarin (işlərin, xidmətlərin) miqdari, çeşidi və
keyfiyyəti haqqında dolğun və düzgün məlumat əldə etmək istehlakçıların
hüququdur…”
Asılılıq və xərçəng
Gizlətdikləri qatqılar qalsın bir yana. Satışdakı məhsulların üzərində qeyd etdikləri maddələr bizim üçün kifayət etdi.
Bunlardan
biri E 621 – qlütamat maddəsidir. Bu maddə dad gücləndiricidir.
İnsanlarda məhsuldan asılılıq, həmçinin normadan çox qəbul zamanı baş
ağrısı, ürək bulanması, ishal, tərləmə, sinənin göynəməsi, boyun
arxasında yanma və s. yaradır. Tədricən görmə zəifliyinə səbəb olur.
E
250 – natrium nitrit də məhsulun tərkibində olan və “halal”lıq
sertifikatının verilməsinə şübhə yaradan maddələrdən biridir. Bu kimyəvi
maddə qana keçdiyi təqdirdə xərçəng xəstəliyi yarada bilir.
E
250 maddəsi İslam Əməkdaşlıq Təşkilatına daxil olan ölkələrin böyük
əksəriyyətində “halal” təsdiq olunmuş qatqı siyahılarında mütləq
zərərlər kateqoriyasına aid edilib.
Şirkətə
halal sertifikatı verən “AzeSERT HALAL” MMC-nin rəsmisi isə bu
maddələrin yalnız dozanı aşdıqda təhlükəli olduğunu və ümumiyyətlə, hər
hansı qurum tərəfindən istifadəsinin tam məhdudlaşdırılmadığını dedi:
“Məhsullarda
istifadə edilən E 631 bağlı da belə məqamlar var idi, məsələni
araşdırdıq. Bu qida əlavələri təbii mənşəli halal istehsal sahəsində
istifadə oluna bilər. Həmin maddələrin, qida əlavələrinin istehsal
prosesi ilə istehsalçı ölkədə olub araşdırma aparırıq”.
E-631
qida əlavəsi ilə bağlı daha detallı məlumatı Y.H.Məmmədəliyev adına
Neft-Kimya Prosesləri İnstitutunun saytından
http://www.nkpi.az/?page=addread&id=5217 əldə etmək olar.
AZS
731 standartında göstərilib ki, qida əlavələri, dad gücləndiriciləri,
mikroorqanizmlərlə bağlı qoyulan tələblərə görə, həmin vasitələr halal
mənbələrdən olmalı, istehsal və emal mühiti halal vasitələrlə təmin
edilməlidir.
Həmçinin oxuyun
Fermerlərin heyvan saxlamağa marağı niyə azalıb? – VİDEO
Ölkədə mal-qara sayında azalma tendensiyası davam edir. Statistik rəqəmlər də ciddi azalmanın olduğunu göstərir. Dövlət …