Rusiya Ermənistanla olan ticarət dövriyyəsinin 2024-cü illə müqayisədə iki dəfə azalacağını gözləyir. Bunu iqtisadçılar Rusiya qızılının ixracının azalması ilə əlaqələndirirlər.

OC Media yazır ki, Rusiya Baş nazirinin müavini Aleksey Overçuk cümə axşamı Şərq İqtisadi Forumu çərçivəsində etdiyi çıxışında ticarət dövriyyəsinin 2024-cü il 12,4 milyard dollardan bu il təxminən 6 milyard dollara düşəcəyini gözlədiyini bildirib. Overçuk enişin səbəbləri barədə ətraflı məlumat verməyib.

Rusiya Ermənistanın ən böyük ticarət tərəfdaşıdır və iki ölkə arasında ticarət dövriyyəsi Rusiyanın 2022-ci ildə Ukraynaya genişmiqyaslı işğalından sonra kəskin şəkildə artıb.

Overçuk ticarət dövriyyəsinin azalmasını mart ayında Ermənistan hökumətini Aİ-yə inteqrasiya olunmağa yönləndirən qanun layihəsini qəbul etməklə ölkənin Aİ üzvlüyünə can atması ilə əlaqələndirir.

Hökumətin qanun layihəsini təsdiqləməsini Rusiya çox tez və və sarkazmla qarşıladı, Overçuk Ermənistanın Avrasiya İqtisadi İttifaqına (EAEU) üzvlüyünü “imtiyaz” adlandırıb. Və “Aİ-nin üzləşdiyi iqtisadi və sosial problemləri” nəzərə alaraq, Aİ-yə qoşulmağı “Titanik”ə bilet almaqla müqayisə edə biləcəyini bildirib.

İlin sonuna qədər ümumi azalma açıq şəkildə 6 milyard dollar təşkil edəcək. ÜDM-i təqribən 26 milyard dollar olan bir ölkə üçün bu, çox əhəmiyyətli rəqəmlərdir”, Overçuk iyun ayında Rusiyanın dövlət nəzarətində olan “Vedomosti” media orqanına müsahibəsində bildirib. “Bu, yalnız Rusiya biznesinin ermənilərin Aİ ilə yaxınlaşma müzakirəsinə reaksiyasıdır”.

İqtisadçılar əsas səbəbin qızıl olduğunu deyirlər

Rusiya ticarətin azalmasını Ermənistanın Aİ ilə münasibətlərinin istiləşməsi ilə əlaqələndirsə də, iqtisadçılar bu azalmanın arxasında Ermənistandan Rusiya qızılının reeksportunda kəskin azalmanın olduğunu ehtimal edirlər.

Ermənistanın Rusiyaya ixracı 2025-ci ilin ilk 7 ayında 2024-cü ilin eyni dövrü ilə müqayisədə 6%, Rusiyadan Ermənistana idxal isə 64% azalıb.

Ermənistan Dövlət İqtisad Universitetinin dosenti Suren Parsyan OC Media-ya bildirib ki, 2024-cü ildə Ermənistan ilk növbədə Rusiya qızılını BƏƏ-yə reeksport edir. O, bunun Rusiyanın üçüncü ölkələrə qızıla ixrac rüsumları tətbiq etməsi ilə bağlı olduğunu, lakin bunun Aİ üzvlərinə aid olmadığını bildirib:

“May ayında Ermənistan qızıl ixracına rüsum tətbiq edəndə və Rusiya rüsumu qəbul edəndə bu yol erməni reeksportçuları üçün bağlandı”.

Parsyan qeyd edib ki, Ermənistandan qızılın təkrar ixracı dayandırıldıqdan sonra 2024-cü ilin “şişirdilmiş ticarət rəqəmi” “təbii ki, saxlanıla bilməzdi”.

Parsyan qeyd edib ki, qızıldan başqa, elektrik avadanlıqlarının Rusiyaya təkrar ixracı üçün başqa imkanlar da var:

“Elektrik avadanlıqlarının ticarət dövriyyəsini istisna etsək, Ermənistan-Rusiya ticarət dövriyyəsi 6 milyard dollardan az olardı. Yəni bu 6 milyard dolların əhəmiyyətli hissəsi belə erməni malı deyil və bunu başa düşmək, qiymətləndirmək, rəsmi rəqəmlərə aldanmamaq lazımdır”.

Ermənistana elektrik avadanlıqları idxal edən və AzadlıqRadiosunun məlumatına görə, bir çoxunu Rusiyaya reeksport edən “Mobile Center” şirkəti Ermənistanda ən çox vergi ödəyən şirkətlər sırasındadır.

2024-cü ildə “Insider” və “Hetq” tərəfindən aparılan araşdırma nəticəsində məlum olub ki, Ermənistan şirkətləri Rusiyaya qızıl ticarəti ilə bağlı Qərb embarqosundan yan keçməyə kömək edir.

Həmin araşdırmada qeyd edilirdi ki, “2024-cü ildə Ermənistana Rusiya qızılının ən böyük idxalçılarından bəziləri […] nüfuzlu erməni siyasətçiləri, oliqarxları və Rusiya ilə əlaqələri olan biznesmenlərlə bağlıdır”.

Onlar hakim “Mülki Müqavilə” partiyasının tanınmış deputatı Xaçatur Sukiasyanın adını çəkiblər. Onun ailəsi “Ermənistana Rusiya qızılının üçüncü ən böyük idxalçısı” olan Yerevan Zərgərlik Zavodu ilə əlaqəlidir.

Bu yazı ingilis dilindən tərcümə edilmişdir. Yazının əslini OC Mediadan oxuya bilərsiniz.