Azinforum.az İnformasiya Portalı Onlayn Xəbər Portalı
Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının iclasında müzakirəyə çıxarılmış 20 quş növünün adı ornitoloqlar tərəfindən dəyişdirilib. Bu siyahıda olan əvvəlki adı ilə maygülü, böyük qartalça, ördəktutan qızılquş, qəşəng durna kimi quşların yeni adları sosial şəbəkələrdə müzakirələrə səbəb olub.
Moderator.az xəbər verir ki, Modern.az bu kimi quş növlərinin adlarının dəyişdirilməsinin səbəblərini öyrənmək məqsədilə Azərbaycan Ornitoloji Cəmiyyətinə müraciət edib.
Cəmiyyətin sədri Elçin Sultanov açıqlamasında həmin quş adlarının dəyişdirilməsini AMEA ilə birlikdə həyata keçirdiklərini diqqətə çatdırıb:
“AMEA bu addımı özbaşına atmayıb. Azərbaycanda 400-dən artıq quş növü var. Onların əksəriyyətinin el arasında adı yoxdur. Məsələn, bütün sərçəkimi quşlara el arasında ya sərçə, ya da bülbül deyirlər. Halbuki, sərçəkimilər növünə aid olan 200-dən çox quş var. Quşlara elmi adların qoyulması, insanlar arasında bu adların yayılması məsələsi hələ Sovet dövründən var. 1941-ci ildə bizim ilk ornitoloqumuz Kamal Qənbərov “Azərbaycanın sərçəkimiləri kataloqu”nu yazmışdı. Kataloq rusca olsa da, sərçəkimi quşların, o vaxt 147 növ idi, hamısının azərbaycanca adı verilmişdi.
AMEA 1977-ci ildə “Azərbaycan faunası” adlı böyük kitab hazırladı. O kitabda həmin vaxt mövcud olan 358 quş növünün adı verilib. Bunu həmin dövrdə çalışan ornitoloqlar – D.Tuayev, A.Xanməmmədov, Q.Mustafayev, K. Qəmbərov hazırlamışdı.
Təxmini 10-15 il əvvəl bizim tanınmış professor Qara Mustafayev bu adları rədd etdi, özbaşına quşların yeni adlarını icad etdi. Bir çox növün təxmini yarısının adını dəyişdirdi, öz dərsliklərinə əlavə etdi. O, tələbələri, müəllifləri məcbur ediridi ki, bu adları istifadə etsinlər. Hətta televiziyalarda da həmin adların səslənməsinə səy göstərirdi. Quş adlarının bəziləri elə eybəcər səslənirdi ki, adlar süni idi, 2-3 sözün birləşməsindən yaradılmışdı. Dəmircaynaq, susüpürən, maygülü kimi alar qoymuşdu. Amma bu adlar həm xalq, həm də alimlər içərisində birmənalı qarşılanmamışdı. Çünki bu kimi məsələlərdə adətən tək qərar verilmir, ornitoloqlar bir yerə yığışıb qərar verirlər”.
Elçin Sultanov deyib ki, təxminən 2 il əvvəl AMEA Zoologiya İnstitutu Azərbaycan Ornitoloji Cəmiyyətə müraciət edib ki, adlar məsələsinə yenidən baxılsın:
“Ona görə, ornitoloqlar, professionallar yığıldıq, adları hazırlayıb AMEA-ya siyahı verdik. 2 il AMEA-da müzakirədən sonra dəqiqləşdirildi və quşların adları dəyişdirildi. Məsələn, maygülü quşunun adının dəyişdirilməsini tənqid edirlər. Amma maygülü dedikdə, Azərbaycanın bəi rayonlarında insanlar gülməyə başlayırlar. Ona görə, maygülü və digər quşların adlarının dəyişdirilməsi zərurətdən yaranmışdı”.
Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının iclasında müzakirəyə çıxarılmış 20 quş növünün adı oriontoloqlar tərəfindən dəyişdirilib. Siyahı aşağıdakı kimidir:
| Köhnə adlar | Yeni adlar |
| Maygülü | batağan |
| Böyük qartalca, çığırğan qartalca | Böyük xallı qartal |
| Ördəktutan qızılquş, ördəktutan | sərçəçalan |
| Qəşəng durna | Telli durna |
| Cek, gözəl cek | gözəl dovdaq |
| Trinqa | otluq cüllütü |
| Bekas | meşə cüllütü |
| Sterna | Sümrü |
| Adi sitta | adi fitçi |
| Qırmızıqanad tixodrom | qırmızqanad qaya quşu |
| Kölgəlik yarpaqgüdəni | Sin-sin yarpaqgüdəni |
| İlanboyun | adi buruqboyun |
| Alacəhrə | alaçöhrə |
| Toğlugötürən | saqqallı kərkəs |
| Leşyeyən qartal | leşyeyən ağkərkəs |
| Sultan toyuğu | Sultan quşu |
| Torağay | turağay |
| Sarıdimdik qarğa | Sarıdimdik dolaşa |
| Tuvik | Tüviy |
| Anqut | qırmızı ördək |
